Çocuklarda Demir Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda demir eksikliği belirtilerinde birçok farklı yan etli görülebilir. Çocuk yaşta olan bireylerde sıkça görülebilen kansızlık nedeni bir diğer adıyla demir eksikliği anemisi olarakta biliniyor. Vücutta bulunan tüm organların çalışmasında vücut yüksek miktarda demire ihtiyaç duyar. Bu nedenle çocukların büyüme esnasında en çok dikkat edilmesi gereken yaşlar; 0-2 yaş süt çocuğu döneminde ve 14-16 yaş döneminde demir eksikliğine özellikle dikkat edilmesi gerekir. Çocuklarda yaşanan demir eksikliği esnasında yaşanan yan etkiler şu şekildedir:

• Yorgunluk
• İştahsızlık
• Saç dökülmesi
• Halsizlik
• Sık sık esneme ve uykusuzluk hali
• Huzursuzluk
• Hırçınlık

Zamanında fark edilmeyen ve tedavi edilmeye başlanmayan demir eksikliğinde birçok farklı hastalığa da sebep olabiliyor. Sebep olabildiği hastalıklardan en sık karşılaşılanı ise; kalp yetmezliği, mental rahatsızlıklar. Çocuklarda ve özellikle ergenlik dönemindeki bireylerde önemli bir etkiye sahip olan demir, pek çok organın çalışmasında büyük bir role sahiptir. Türkiye’de demir eksikliği anemisi görülme sıklığı bölgeden bölgeye değişiklik göstermekle birlikte genellikle %25-30 oranında farklılık gösterir. Demir, doğum esnasından itibaren bebeklik, çocukluk dönemi için gelişim esnasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Annede demir eksikliği yok ise ilk 6 ay içerisinde bebekte de herhangi bir demir eksikliğine rastlanmaz. Eğer ki annede demir eksikliği bulunuyor ise bebeğin emdiği dönemden itibaren demir eksikliği anemisi başlayabilir. Genellikle hazır mamalar ile beslenen bebeklerde demir eksikliği yaşanmaz. Bunun sebebi ise hazır mamalarda demir zenginliğinin çok fazla bulunuyor olmasıdır. Bebeklerde 4-6 ay arasındaki dönemde sütten, mamaya geçiş esnasında bebekler demire daha fazla ihtiyaç duyarlar. Bu dönem sonrasında büyüme, gelişme ve ergenlik dönemindeki demir ihtiyacı ise gittikçe artış gösterir. Kız çocuklarında ergenlik döneminde başlayan adet kanamaları sürecinde demir ihtiyacı gittikçe artar, bu sebeple demir eksikliği anemisi artış gösterir. Çocukluk ve ergenlik döneminde özellikle zengin demir beslenmelerine dikkat edilmesi gerekir ve gerektiği taktirde ek demir takviyelerine başvurmak gerekir. Bol vitamini bulunan yiyeceklerde bile tekrar tekrar ısıtarak tüketmek demir içeriğinin kaybedilmesine yol açıyor. Bebekler demir zenginliği için ilk 6 aydan sonra kırmızı et, yeşil sebze, yumurta gibi besinlerle tanıştırılarak en sağlıklı pişirme yöntemi ile tüketilmelidir. Özellikle yumurta sarısı demirden oldukça zengin bir yiyecektir. Sabah kahvaltılarında tüketilebilen yumurta ve C vitamini içeren doğal meyva suları demirin emilimini artıracaktır. Tüm besinlerde demir oranına bakılmaksızın yiyeceklerin çok pişirilmesi ve tekrar tekrar ısıtılarak tüketilmesi esnasında demir değerini besinler kaybedecektir. Tüm dengeli beslenme rutinlerine karşın olarak bebeklerde ve çocuklarda demir eksikliği anemisi görülebilir. Bu durumlarda uzman doktor takibinde çocuğun boy ve kilosuna bağlı olarak demir içeren damlalar, şurup veya kapsüller kullanılabilir. Demir eksikliği zamanında tespit edilip tedavi edilmediği taktirde sık ve ileri seviyede kalp yetmezliği, mental geriliğe yol açmaktadır.

Çocuklarda Demir Eksikliği Tedavi Süreci Nasıl İlerler?

Çocuklarda demir eksikliği anemisi tedavilerinde uzman doktorun takibi ve uygun gördüğü tedavi süreci ile ilerlemek doğru tedavi için oldukça önemlidir. Her bireyde farklı oranlarda görülebilen demir eksikliği anemisi oranlarında kişiye özel tedavi yöntemleri hazırlanır ve bu yöntemler yaş, kilo gibi etkenlere bağlı olarak belirlenir. Tedavilerde genellikle ağızdan alınacak damla ve şurup gibi demir içeren ilaçlar verilir. İlaçlar genellikle çocuklara günde iki kez verilir ve öğün aralarında kullanılması önerilir. Demir içeren ilaçların kullanılabilmesi için süt ve süt ürünlerinin kullanımı üzerinden en az yarım saat geçmiş olmalıdır. C vitamini içeren yiyecek ve içecekler demir emilimini artırarak vücuda büyük katkılar sağlar. Demir ilaçlarının düzenli ve yeterli sürelerde kullanılması oldukça önemlidir. Tedavi sürecinde ilaçların aksatılmaması, doğru kullanımı tedavi sürecini hızlandıran etkenlerdendir. Uzman doktor tarafından tedavi başlangıç aşamasında aileye demir açısından zengin besinler kullanılması için beslenme hakkında bilgi verilir ve bu beslenme programına uyum sağlanması gerekir. Bu tedavi yöntemleri dışında çok sık olmasada bazı özel durumlarda uygulanan tedavi yöntemleri de bulunur. Bu tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:

• Kas içine iğne ile demir ilaçları verilmesi
• Damardan iğne ile demir ilaçları verilmesi

Çocuklarda demir eksikliği anemisine bağlı olarak kalp yetmezliği gelişir ise farklı tedavi yöntemleri uygulanabilirken farklı hastalıklara yol açmayan demir eksikliğinde fazla demir eksikliği yüklemesi yapıldığında birçok yan etki meydana gelebilir. Demir eksikliği anemisinin zararlı hastalıklara yol açabildiği gibi demirin vücutta fazla bulunmasıda birçok farklı rahatsızlığa sebebiyet verebilir.

Ayrıca Çene Eklemi İltihabı Belirtileri Nelerdir? adlı yazımıza göz atın!

Çocuklarda Demir Eksikliği Tedavi Süresi Ne Kadar Olmalıdır?

Çocuklarda sıkça görülen demir eksikliği tedavi süreçleri her hastaya göre değişiklik gösterebilirken, genellikle tedavi süreçleri 3 aydır. İlk 1 ayda tedavi süreci esnasında hastanın hemoglobin değerlerinin standart seviyeye ulaşması gerekir. Bu standart seviyelerde ise tedaviler doğru ilerliyor demektir. Hemoglobin değeri gereken standart seviyeye ulaştığı taktirde hastanın kullandığı ilaçlar azaltılarak demir takviyesi seviyesi düşürülür ve bu sayede 6-8 hafta daha tedaviye devam edilerek, süreç hızla ilerler. Böylece vücudun ihtiyaç duyduğu demir depoları doldurulmuş olur. Demir tedavisinin bitmesinden sonraki ilk 3 ay takipte kalınmalıdır. Demir anemisi yeniden ortaya çıkmıyor ise her şey normal ilerliyor demektir; fakat yeniden demir eksikliği anemisi başlıyor ise bunun altında yatan farklı bir sebep vardır ve bu araştırılarak tedavi edilmelidir. Aksi taktirde hastalık ilerleyerek demir eksikliği anemisinin farklı rahatsızlıklara yol açmasına neden olur.

Çocuklarda Demir Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Çocuklarda sıkça görülen demir eksikliği anemisi tedavi edilmediği takdirde çocukta ileri derecede demir eksikliği ve kan değerleri normale dönüşse dahi beyin gelişiminde demir elementinin rol alması nedeniyle zeka seviyesinde düşüklükler gözlemlenebilir. Demir eksikliği anemisi görülen çocuklarda gelişme geriliği en sık gözlemlenen yan etkilerdendir. Çocuklarda yürümede gecikmeye de sebep olan demir eksikliği anemisi algılamada gerilik ve dikkat eksikliğinede sebep olabilir. Demir eksikliği anemisinin tedavi edilmediği her gün ilerleyerek katlanan demir eksikliğinde birçok yan etki görülür. Demir eksikliği tedavi edilmediği takdirde eksikliğin devam etmesi durumunda görülebilecek olan rahatsızlıklar şöyledir:

• İlerleyen halsizlik
• İleri derece yorgunluk
• İştahsızlık
• Kalp yetmezliği

Demir eksikliğinin görüldüğü bireylerde genellikle günlük yaşamı zorlaştıran etkiler gözlemlenir. Bu etkilerin devam etmesi sonucunda ortaya çok ciddi rahatsızlıklar çıkabilirken genellikle tedavi edilerek oluşabilecek tüm hastalıklar önlenebilir.

Ayrıca Folik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır? adlı yazımıza göz atın!

Çocuklarda Demir Eksikliği Nasıl Önlenebilir?

Çocuklarda görülen demir eksikliğinin önlenebilmesi için gerekli olan derecede demir eksikliği takviyesi kullanılmalıdır. Zamanla koruyucu ilaçlar kullanımının azaltılması ve demirden zengin ek gıdaların tüketilmesi gerekir. Sağlık bakanlığı tarafından koruyucu demir tedavisi desteklenirken gerekli vatandaşlara uygulanmasıda desteklenir. Bebeklerde görülebilecek olan demir eksikliği anemisinin engellenmesi için ilk 6 aydan sonra demir içeriği fazla olan besinlerin yavaş yavaş uygun görülen şekilde tüketimine başlanması gerekir. Çocuklarda ilk yıl inek sütü yerine demir içeren devam mamalarının kullanılmasıda demir eksikliği anemisinin önlenebilmesine yardımcı olur. Çocuklara günde 500 ml’den fazla inek sütü verilmemelidir. Bu sayede demir eksikliği anemisi yaşanması engellenebilir. Sağlık bakanlığı tarafından desteklenen demir takviye programlarından tüm sağlık kuruluşlarına başvuran vatandaşlar faydalanabilir.